ผู้ว่ารถไฟฯ ร่ายยาว แจงประเด็นข้อสงสัย ทำป้ายชื่อสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ 33 ล้าน หลังมีคำสั่งเบรกการติดตั้งไปได้แค่วันเดียว!

นายนิรุฒ มณีพันธ์ ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย ได้ออกแถลงการณ์ชี้แจงประเด็นข้อสงสัยของสังคม กรณีการรถไฟแห่งประเทศไทย ได้ดำเนินการเปลี่ยนป้าย “สถานีกลางบางซื่อ” เป็น “สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์” ที่ใช้งบประมาณ 33 ล้านบาท นั้นว่า ที่ผ่านมายังมีผู้ที่แสดงความคิดเห็น และให้ข้อมูลที่คลาดเคลื่อนจากข้อเท็จจริงในหลายประเด็น จึงขอสรุปประเด็นข้อสงสัยเพิ่มเติม และให้ข้อมูลที่ถูกต้อง ดังนี้

• ที่มาของโครงการเป็นอย่างไร

การรถไฟฯ ได้รับแจ้ง จากกระทรวงคมนาคม เมื่อ 26 กันยายน 2565 ที่ได้แจ้งให้ทราบถึงการปรับเปลี่ยนชื่อเส้นทางรถไฟชานเมืองสายสีแดง และปรับเปลี่ยนชื่อสถานีกลางบางซื่อ ประกอบด้วย

- เส้นทางรถไฟชานเมืองสายสีแดงอ่อน (บางซื่อ-ตลิ่งชัน) ชื่อว่า “นครวิถี”

- เส้นทางรถไฟชานเมืองสายสีแดงเข้ม (บางซื่อ-รังสิต) ชื่อว่า “ธานีรัถยา”

- สถานีกลางบางซื่อ ชื่อว่า “สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์” Krung Thep Aphiwat Central Terminal

ต่อมากระทรวงคมนาคม มีหนังสือวันที่ 5 ตุลาคม 2565 และวันที่ 6 ธันวาคม 2565 แจ้งให้การรถไฟฯ เร่งรัดการดำเนินการติดตั้งชื่อ “สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์” ให้แล้วเสร็จโดยเร็ว โดยยึดปฏิบัติตามระเบียบ กฎหมายที่เกี่ยวข้องและหลักธรรมาภิบาลอย่างเคร่งครัด การรถไฟฯ จึงได้ดำเนินการโดยให้เป็นไปตามกฎหมาย ตามภารกิจที่ได้รับ

โดยได้มีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการจัดทำร่างขอบเขตของงานและกำหนดราคากลาง โครงการปรับปรุงป้ายชื่อสถานีกลางบางซื่อ เป็นสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ และตราสัญลักษณ์ของการรถไฟแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ 5 ตุลาคม 2565  เพื่อทำหน้าที่จัดทำ ร่างขอบเขตของงาน (TOR) ราคากลาง และร่างเอกสารที่เกี่ยวข้องเป็นไปตามที่ระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560

โดยคณะกรรมการฯ ได้ใช้เวลาประมาณ 2 เดือน ตั้งแต่ช่วงวันที่ 5 ตุลาคม 2565 ถึงวันที่ 20 ธันวาคม 2565 ในการดำเนินการจัดทำรายงานผลราคากลาง และดำเนินการเพื่อขออนุมัติ ดังนั้น จึงขอยืนยันว่า การรถไฟฯ มีการดำเนินการในขั้นตอนการจัดทำร่างขอบเขตของงาน (TOR) อย่างถูกต้องเคร่งครัดครบถ้วนทุกประการแล้ว

ในส่วนขอบเขตของงานนั้น คณะกรรมการจัดทำร่างขอบเขตงานและราคากลาง ได้กำหนดขอบเขตงานที่หลากหลาย ไม่ได้มีเพียงแค่การเปลี่ยนป้ายชื่อเพียงเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการจัดทำระบบไฟ งานรื้อถอน ที่มีความละเอียดอ่อนและต้องปรับปรุงอย่างระมัดระวัง รวมถึงมีการรับประกันความชำรุดบกพร่อง เพื่อให้โครงการเกิดความรอบคอบ เสร็จสิ้นเรียบร้อยตามกำหนด เนื่องจากป้ายเดิม “สถานีกลางบางซื่อ” ถือเป็นป้ายขนาดใหญ่ ขณะที่ป้ายชื่อ “สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์” มีความยาวของชื่อ และจำนวนตัวอักษรเพิ่มขึ้นจากเดิม อีกทั้ง ป้ายอักษรติดตั้งใหม่บนโครงสร้างอาคารสถานีจะต้องมีโครงเหล็กยึดตัวอักษรไว้ที่ด้านหลัง และมีความยากในการเจาะช่องทะลุผนังกระจกนิรภัย (Tempered Glass) ที่หนากว่า 10 มิลลิเมตร เพื่อยึดตัวอักษรแต่ละตัว ซึ่งเป็นขั้นตอนที่ซับซ้อนและต้องอาศัยความชำนาญเป็นพิเศษ

“โดยเฉพาะการรื้อถอนป้ายสถานีกลางบางซื่อ (เดิม) งานรื้อผนังกระจก (เดิม) รวมถึงการติดตั้งป้ายสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ (ใหม่) และงานติดตั้งผนังกระจกนิรภัย (ใหม่) การติดตั้งกระเช้าไฟฟ้า (แขวนสลิง) ยาว 6 เมตร รวมการย้ายจุดทำงาน จำนวน 4 กระเช้า (ชุด) ระดับความสูงของป้ายสูงจากระดับพื้นดินประมาณ 28 เมตร ความสูงเทียบเท่าตึก 9 ชั้น งานติดโครงสร้างเหล็กเพิ่มที่ต้องยกขึ้นไปติดตั้งกว่า 13 ตัน เป็นงานที่ต้องใช้ความระมัดระวังและต้องมีความชำนาญเป็นพิเศษ เพื่อไม่ให้ส่งผลกระทบกับโครงสร้างอาคารสถานี และเพื่อความปลอดภัยของประชาชนผู้ใช้บริการเป็นสำคัญ”

การติดตั้งป้ายชื่อสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์นั้น กำหนดให้มีจุดติดตั้งป้ายชื่อสถานี จำนวน 2 ฝั่ง ทั้งบริเวณโดมด้านหน้าสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ฝั่งตะวันออก และฝั่งตะวันตก โดยมีตัวอักษรรวมตัวสระภาษาไทย ฝั่งละ 24 ตัวอักษร อักษรภาษาอังกฤษฝั่งละ 31 ตัวอักษร และ 1 ตราสัญลักษณ์การรถไฟฯ ซึ่งหากรวมทั้ง 2 ฝั่ง จะมีการติดตั้งอักษรภาษาไทยรวมถึง 48 ตัวอักษร อักษรภาษาอังกฤษรวม 62 ตัวอักษร และ 2 ตราสัญลักษณ์การรถไฟฯ

ที่สำคัญ ขนาดตัวอักษรป้ายชื่อภาษาไทย มีขนาดใหญ่พิเศษ มีความสูงถึง 3 เมตร กว้าง 2.6 เมตร มีความยาวของป้ายใหม่ประมาณ 60 เมตร ตามจำนวนอักษร ในส่วนที่เป็นอักษรภาษาอังกฤษ มีความสูง 2.1 เมตร กว้าง 2.2 เมตรซึ่งมีความทนทานต่อแดด และฝน รวมถึงซ่อนไฟแสงสว่างไว้ด้านหลังป้ายด้วย ขณะที่ตราสัญลักษณ์ของการรถไฟฯ ยังมีความสูงถึง 7 เมตรเช่นกัน

• รายละเอียดงานจ้างตามโครงการ ประกอบด้วยอะไรบ้าง

โดยมีรายละเอียดงานจ้างที่ต้องดำเนินการ แบ่งเป็น 4 หมวดงาน คือ

งานส่วนที่ 1 งานโครงสร้างวิศวกรรม

งานส่วนที่ 2 งานสถาปัตยกรรม

งานส่วนที่ 3 งานออกแบบรายละเอียดพร้อมรายการคำนวณ

งานส่วนที่ 4 งานติดตั้งและรื้อถอนวัสดุปิดแทนกระจกระหว่างเปิดใช้งาน (งานเผื่อจ่าย : Provisional Sum)

• ในส่วนของการกำหนดราคากลางนั้น เนื่องจาก “โครงการจัดทำป้ายชื่อสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ และตราสัญลักษณ์การรถไฟแห่งประเทศไทย” มีปริมาณงานที่หลากหลาย ไม่ได้มีเพียงแค่การเปลี่ยนป้ายชื่อเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการจัดทำระบบไฟฟ้าแสงสว่าง งานรื้อถอน การเปลี่ยนผนังกระจก โครงผนังกระจกอะลูมิเนียม ค่าการออกแบบด้านวิศวกรรมโครงสร้าง และรูปแบบการติดตั้งที่มีขอบเขตงานที่เกี่ยวกับการรื้อถอนของเดิมที่มีความละเอียดอ่อน และต้องปรับปรุงอย่างระมัดระวัง

เพื่อให้โครงการเกิดความรอบคอบเสร็จสิ้นเรียบร้อยตามกำหนด และคำนึงถึงประโยชน์ในการใช้งาน ความคุ้มค่าของงบประมาณ ถูกต้องตามหลักวิศวกรรม ตลอดจนให้เกิดความปลอดภัยต่อโครงสร้างสถานี ความปลอดภัยของประชาชนผู้ใช้บริการ คณะกรรมการจัดทำร่างขอบเขตของงานได้พิจารณาดำเนินการทุกขั้นตอน โดยยึดหลักความถูกต้อง รอบคอบ โปร่งใสซื่อสัตย์ สุจริต ตรงไปตรงมา และเป็นไปตามระเบียบขั้นตอนการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐอย่างเคร่งครัด จนได้มาซึ่งราคากลางที่เหมาะสม คุ้มค่า

ทั้งนี้ ถ้าเปรียบเทียบราคาเฉพาะการผลิตและการติดตั้งตัวอักษรชื่อ สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ และตราสัญลักษณ์การรถไฟฯ ซึ่งกำหนดเป็นราคากลางในปี 2565 จำนวนเงิน  19,642,043.52 บาท (ไม่รวมงานรื้อย้าย งานโครงสร้าง งานติดตั้งกระจก และงานอื่นๆ) ซึ่งมีจำนวนตัวอักษร และตราสัญลักษณ์รวม 112 ตัว คิดเป็นเงินเฉลี่ย 175,375.39 บาทต่อตัวอักษร หรือ 28,849.72 บาทต่อตารางเมตร

ในขณะที่เมื่อเปรียบเทียบกับราคากลางป้ายสถานีกลางบางซื่อ (เดิม) ซึ่งกำหนดราคากลางเมื่อปี 2553 รวมเงินเฟ้อจากปี 2554 – 2565 เป็นเงินจำนวน 12,201,995.32  บาท ซึ่งป้ายสถานีกลางบางซื่อ (เดิม) มีจำนวนตัวอักษรรวม 70 ตัว คิดเป็นเงินเฉลี่ย 174,314.22 บาทต่อตัวอักษร หรือ 32,249.70 บาทต่อตารางเมตร

 จะเห็นได้ว่า ราคาป้ายชื่อสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ และสัญลักษณ์การรถไฟฯ เป็นราคาที่เหมาะสม ไม่ได้แพงเกินจริงตามที่หลายฝ่ายวิพากษ์วิจารณ์แต่อย่างใด

ดังนั้น การรถไฟฯ จึงขอยืนยันว่าการได้มาซึ่งราคากลาง เป็นไปตามระเบียบและถูกต้องตามขั้นตอนต่าง ๆและนำมาซึ่งราคาที่เหมาะสมอย่างแท้จริง

• ในส่วน วิธีการจัดซื้อจัดจ้างโดยวิธีเฉพาะเจาะจง เป็นวิธีการที่เหมาะสม ถูกต้อง และคำนึงถึงประโยชน์สูงสุดแล้วหรือไม่นั้น มีรายละเอียดการพิจารณา ดังนี้

1. ขอบเขตของงานที่ต้องดำเนินการที่ต้องอาศัยความชำนาญเป็นพิเศษ เนื่องจากต้องปรับปรุงป้ายชื่อสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ และตราสัญลักษณ์ของการรถไฟแห่งประเทศไทยงานติดตั้งตัวอักษรขนาดใหญ่ และมีจำนวนมาก พร้อมตราสัญลักษณ์การรถไฟฯ ความยาวรวมทั้ง 2 ฝั่ง 140 เมตร รวมน้ำหนักตัวอักษร 10,804 กิโลกรัม มีน้ำหนักของโครงเหล็กรับตัวอักษร 13,014 กิโลกรัม และงานต่าง ๆ  ตามขอบเขตของงานที่กำหนด รวมถึงการยกป้ายชื่อสถานีใหม่ทั้งสองฝั่งขึ้นติดตั้งบนความสูง 28 เมตร จึงพิจารณาเห็นว่าเป็นงานที่ต้องใช้ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ซึ่งผู้ที่จะเข้ามาดำเนินการต้องมีความเข้าใจในหลักวิศวกรรมโครงสร้างของสถานีเป็นอย่างดี เพื่อให้เกิดความปลอดภัย และไม่เกิดผลกระทบต่อโครงสร้างของสถานี และความปลอดภัยของประชาชนผู้ใช้บริการเป็นสำคัญ

2. พื้นที่ที่ติดตั้งป้าย และพื้นที่ทำงานปรับปรุงป้ายชื่อสถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์ และตราสัญลักษณ์ของการรถไฟแห่งประเทศไทย อยู่ในพื้นที่เปิดให้บริการประชาชน และอยู่ระหว่างการรับประกันความชำรุดบกพร่องของกิจการร่วมค้า เอส ยู ประกอบด้วย บริษัท ยูนิค เอ็นจิเนียริ่ง แอนด์ คอนสตรัคชั่น จำกัด (มหาชน) และบริษัท ซิโน-ไทย เอ็นจีเนียริ่ง แอนด์ คอนสตรัคชั่น จำกัด (มหาชน) ซึ่งงานจ้างครั้งนี้ มีขอบเขตงานที่เกี่ยวกับการรื้อถอนวัสดุเดิมออก อีกทั้งต้องติดตั้งวัสดุใหม่ที่มีน้ำหนักมาก ซึ่งมีความเสี่ยงอาจกระทบต่อโครงสร้างของสถานีที่ดำเนินการก่อสร้างเสร็จแล้ว